به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سیداحمد محیط طباطبایی مشاور ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، این مطلب را در نشست تخصصی تجدید حیات مرکز تاریخی تهران، میدان مشق که در موزه ارتباطات برگزار شد مطرح کرد.
او افزود: زمانیکه تهران به عنوان پایتخت دولت قاجار انتخاب می‌شود و نقش جدیدی را به عهده می‌گیرد، شکل شهری در حصار صفویه سابق ساماندهی می‌شود و مراکز و بخشهای مختلف که یک شهر به عنوان پایتخت یک حکومت باید داشته باشد را پیدا می‌کند.
مراکزی که نشان‌دهنده تعامل مردم با یکدیگر، دولت و مردم و نماد حکومت هستند و اینها هر کدام فضاهای خاص خودشان را در شهر پیدا می‌کنند.
محیط طباطبایی میدان مشق تهران را یکی از بهترین نمودهای تاریخ ایران دانست که یک تاریخچه از تحولات اجتماعی حاکمیتی ایران را به نمایش می‌گذارد.
وی با بیان اینکه از زمانیکه دولت قاجار شکل گرفته می‌توانیم تغییر افکار در قالب حکومت را در بستر شهری ببینیم تصریح کرد نمونه بارز این تغییر میدان مشق است.
او با اشاره به اینکه دلیل شکست از روس‌ها مورد پرسش همه مردم بوده است، افزود: یکی از بارزترین و مهمترین پاسخ‌ها این است که ما در خیلی چیزها از غرب و اروپا عقب مانده‌ایم و باید این عقب‌ماندگی را پیگیری کنیم که اصلاح اول در مورد قشون در آن زمان شکل می‌گیرد و مستشاران نظامی به ایران می‌آیند که نظامیان را تعلیم دهند و میدان مشق در بیرون حصار شهری آن زمان فضای محدودی است که این تحول بزرگ از تغییر فرم لباس گرفته تا جایگزینی قشون ایلیاتی در آن شکل می‌گیرد.
طباطبایی گفت: میدان مشق به این شکل در کنار سایر بخشهای شهری حرکت می‌کند تا زمان ناصر الدین شاه که با توجه به تغییر و تحولات ایران و افزایش نیروی روس در ایران میدان مشق تهران به قزاقخانه تبدیل و یک روس به جای یک ایرانی بنیانگذار تغییرات معماری در این میدان می‌شود.
وی میدان مشق را مانند دماسنج تاریخی دانست که تغییر و تحولات شهری را در عین سادگی که هیچ نیست جز یک میدان و یک سری افراد سلسله‌وار طی می‌کند و رخداد‌ها را نشان می‌دهد.
به گفته او در آن زمان ورود به کاخ گلستان راحت‌تر از ورود به میدان مشق بود و این نشان از قدرت حاکمیتی جدا‌گانه است که باید شهر را اداره کند.
وی با اشاره به شکل‌گیری انقلاب مشروطیت به عنوان یکی از بزرگترین تحولات تاریخ ایران و تغییر‌دهنده ساختارهای فکری تصریح کرد که در این دوران شاید بناهای تاریخی شاخصی ساخته نشده باشد ولی در این دوره شهر به سمت یک شهر مدنی پیش رفت.
این تهران‌شناس در ادامه گفت: در این زمان میدان مشق دیگر میدان قزاقخانه نیست و درهای آن رو به مردم باز می‌شود زیرا که حاکمیت مشروطه نیازی به نشان دادن زور و قدرت خویش ندارد و تردد برای مردم در این مکان که دیگر نام باغ ملی را به خود گرفته آزاد می‌شود.
به حکومت استبدادی رضاخان می‌رسیم تنها سردر باغ ملی که نشانی از کودتا است باقی می‌ماند و در داخل آن یک فضای وزارتخانه‌ای شکل می‌گیرد و قزاقخانه به عنوان وزارت جنگ تغییر شکل می‌دهد.
محیط طباطبایی افزود: برای حفظ ارزش‌های میدان مشق به عنوان مکانی فرهنگی به عنوان میدانی که تاریخ کشور ما را روایت می‌کند و جایگاه تغییر و تحولات حاکم را به نمایش گذاشته و در حفظ هویت ما نقشی موثر ایفا کند باید بهترین رفتار را انجام داد.
وی ایجاد یک فضای موزه‌ای به معنای واقعی موزه یعنی الگویی برای رفتار آینده که مرکز رویداد‌های فرهنگی باشد را در میدان مشق بهترین حرکتی دانست که در این زمان می‌توان انجام داد.
او تأکید کرد که نباید صرفا این فضا تبدیل به یک نمایشگاه شود بلکه باید عاملی باشد برای تأثیر‌گذاری روی افرادی که باید این ارزش‌ها را درک کنند.
نظر شما